Historia WZW

Przemierzając liczne publikacje w internecie, różnego rodzaju portale zajmujące się problematyką wirusowych zapaleń wątroby i czytając książki natknęłem się nie raz na zarys historyczny WZW. Mógłbym tu wypisać daty, takie jak 1989 – wykrycie HCV, 1998 wprowadzenie do leczenia rybawiryny obok interferonu, albo też 2002 – powstanie Stowarzyszenia „Prometeusze” i 7 lipca 2004 rok – powstanie Polskiej Grupy Ekspertów HCV…

Jednak zostałem zainspirowany czytaną właśnie książką autorstwa Profesora Jacka Juszczyka, pt. „Wirusowe zapalenia wątroby”. Książka ta była dla mnie pierwszym rzetelnym i bogatym źródłem informacji o HCV. Przed kilkoma laty miałem okazję ją zobaczyć i wykonać keserokopie najbardziej interesujących mnie stron w czytelni miejskiej (mam te kserokopie do dziś !).

Dziś mam tę książkę w domu i korzystając z tego „luksusu” pragnę powielić częściowo zarys historyczny zamieszczony w niej, przez Profesora Jacka Juszczyka, rozdział „Z historii badań nad wirusowymi zapaleniami wątroby”. Specjalnie wybrałem fragmenty „co ciekawsze”, aby nie zanudzić nikogo podczas lektury, zainteresowanych dokładnym studiowaniem historii wzw, odsyłam do lektury tej właśnie książki, z której fragmenty sobie zapożyczyłem.

[w kwadratowych nawiasach moje dopiski!]

Starożytność:

Hipokrates (460-375 p.n.e.) – opisał objawy choroby z żółtaczką, która może odpowiadać wzw, a także encefalopatii wątrobowej. Pisał m.in. : „Choroba występuje szczególnie jesienią, przy końcu roku.”

Galen (130-201 r.n.e.) wyróżnił żółtaczkę zaporową, hemolityczną i współistniejącą.

751 r. n. e. Papież Zachariasz w liście do Bonifacego, arcybiskupa Moguncji, stwierdza, że chorzy na żółtaczkę powinni być izolowani, ponieważ jest to choroba zakaźna.

XIX wiek.

1885. Lurman opisuje 191 przypadków żółtaczki, która wystąpiła w Bremie w roku 1883 i 1884, prawdopodobnie po rewakcynacji (zaszczepieniu) przeciwko ospie prawdziwej za pomocą szczepionki uzyskanej z ludzkiej „limfy”. W czasie 2-8 miesięcy po wakcynacji zachorowało 191 osób spośród 1289 zaszczepionych.

[pierwszy, odnotowany przypadek żółtaczki wszczepiennej?]

XX wiek.

1908. McDonald [raczej nie ten od barów szybkiej obsługi…?] : hipoteza, że żółtaczkę zakaźną wywołuje czynnik mniejszy od bakterii i że jest to wirus.

1923. Blumer opisuje hepatitis jako chorobę dzieci i młodych ludzi z okresem wylęgania ok. 4 tygodni, szerzącej się na drodze kontaktowej, występującą jesienią i zimą na terenie USA; analiza 63 ognisk epidemicznych w USA, w latach 1812 – 1920.

1939. Roholm i Iversen: wprowadzenie aspiracyjnej biopsji wątroby z opisem zmian morfologicznych w ostrym zapaleniu wątroby.

1939-1945. Wśród niemieckich żołnierzy i cywilów chorowało na żółtaczkę zakaźną około 5 mln osób.
Masowe zachorowania wśród żołnierzy alianckich na frontach w basenie Morza Śródziemnego.

1942. Voegt (Niemcy): stwierdza wystąpienie hepatitis po podaniu ochotnikom (brak informacji, jacy to byli ochotnicy) treści dwunastniczej, surowicy, moczu, zhemolizowanych krwinek czerwonych pochodzących od innych chorych. [Co to byli za ochotnicy???]

Po szczepieniach przeciwko żółtej febrze 28 505 żołnierzy amerykańskich zachorowało na żółtaczkę, 62 zmarło. [brak mi słów komentarza…]

1944. McCallum i Bradley: po podskórnym podaniu ochotnikom [i znów: co to za ochotnicy???] surowicy chorych na żółtaczkę, a także doustnie zawiesiny kału [sic!] oraz popłuczyn z jamy nosowo-gardłowej [sic!], stwierdzają wystąpienie zapalenia wątroby po upływie 64-92 dni (inokulacja surowicy) i po 27-31 dniach (zakażenie kałem). Celem eksperymentu było wywołanie hiperbilirubinemii u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, aby złagodzić objawy bólowe.

1947. McCallum: [to ten co kał podawał doustnie w zawiesinie tym chorym na r.z.s.] dla odróżnienia hepatitis szerzącego się przez zakażenia drogą pokarmową od typu wszczepiennego wprowadzenie określeń: hepatitis A i hepatitis B. Terminologię akceptuje Światowa Organizacja Zdrowia [WHO] w 1973 roku. [dopiero po 26 latach?!]

1955. Karmen i wsp. oraz Wroblewski [prawdopodobnie Francuz, ale czy polskiego pochodzenia?] i wsp. wprowadzenie do diagnostyki oznaczenia aminotransferaz.

1965. Blumberg i wsp. dokonują odkrycia antygenu Australia (Au-Ag) w surowicy aborygena, czynnik ten występuje u 10% chorych na białaczkę badanych w USA, autorzy nie piszą o związku z hepatitis.

1967. Blumberg i wsp.; AuAg znaleziono u chorych na hepatitis. Nagroda Nobla dla Blumberga.
[brawo Blumberg, teraz wiemy „co nas boli” !]

1970. Dane fotografuje w mikroskopie elektronowym cząstkę 42 nm, posiłkując się surowicami z przeciwciałami anty-AuAg. Stwierdza, ze są to cząstki wirusa wywołującego wszczepienne zapalenie wątroby. [pierwsze foto HBV]

1973. Feinstone i wsp. : uwidocznienie w mikroskopie elektronowym 27 nm cząstek występujących w stolcu chorych na wzw typu A. [pierwsze foto HAV]

1974. Prince i wsp. : stwierdzenie, na podstawia analizy epidemiologicznej występowanie potransfuzyjnego zapalenia wątroby typu nie-B [pierwszy ślad HCV?]

1976. Desmyter i wsp, Greenberg i wsp. : po raz pierwszy opisano zastosowanie interferonu alfa w leczeniu przewlekłych zapaleń wątroby (początkowo typu B).

1978. Summers i wsp. : wykrycie wirusa podobnego do HBV, wywołującego zapalenie wątroby u świstaków amerykańskich. [:-)]

Publikacja z 1980. Khooro i wsp. : opis epidemii wodnej hepatitis w Kaszmirze (Indie) nie związanej z zakażeniem HBV i HAV

1983. Błajan i wsp. : zakażenie wyciągiem z kału [znowu!], pochodzącym od chorych na epidemiczną postać wzw typu nie-A, nie-B, ochotników odpornych na zakażenie HAV; objawy hepatitis po 9 tygodniach. Wykrycie w kale cząstek wirusopodobnych o średnicy 27-30 nm. Zakażenie małp Maccacus cynomulgus dożylnie podanym wyciągiem z kału pochodzącym od ochotników, uktórych eksperymentalnie wywołano hepatitis; biochemiczne i histologiczne cechy zapalenia wątroby u małp po 10 tygodniach,
Wykrycie wirusa E zapalenia wątroby.

1986. Wang i wsp. : przedstawienie sekwencji RNA wirusa delta (HDV).

[Jeśli nie znano jeszcze w 1986 r. wirusa HCV, to dlaczego nazwano tego wirusa HDV, a nie HCV, czyli kolejną literką alfabetu !?]

1989. Choo i wsp. oraz Kuo i wsp. Ekspresja fragmentu genomu wirusa C o właściwościach antygenowych, co umożliwiło wprowadzenie do diagnostyki serologicznej wzw C testu I generacji.

[na C, ani na D się niestety nie kończy historia wzw]

1995. Simons i wsp. : identyfikacja flawiwirusa GB-C, zwiazanego z zapaleniem wątroby. Linnen i wsp. : identyfikacja HGV.
HGV i GB-C są różnymi izolatami tego samego wirusa. [HGV]

1997. Nishizawa i wsp. (Japonia) dokonali jako pierwsi opisu wirusa TTV


Opublikował i oprawił komentarzem na podstawie książki pt. „Wirusowe zapalenia wątroby”, autorstwa Profesora dr hab. med. Jacka Juszczyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 :

Jarek Chojnacki